Ekonomia współdzielenia (ang. sharing economy), wtargnąwszy niepostrzeżenie na polski rynek, mocno się na nim zadomowiła. Współdzielenie posiadanych zasobów stanowi już ogólnoświatowy fenomen a zjawisko to całkowicie zmieniło sposób, w jaki konsumujemy towary i usługi. Co więcej, perspektywa wzrostu jest tak atrakcyjna, że rynek ma przekroczyć 335 miliardów dolarów w ciągu najbliższych 15 lat.
Firmy reprezentujące sharing economy, których główną wartość stanowi społeczność użytkowników, monetyzują swój potencjał – np. pośrednictwo w usługach – w momencie, gdy do społeczności przynależy odpowiednio duża ilość osób. W ten sposób zwiększają swój zasięg i zapewniają więcej korzyści dla internautów. Jaki byłby sens AirBnB w tysiącami podróżnych i zaledwie garstką gospodarzy w danym mieście? Zadaniem właścicieli platform społecznościowych jest systematyczne poszukiwanie balansu pomiędzy popytem na oferowane przez serwis usługi, a ich podażą – czyli ilością użytkowników, oferujących swoje zasoby, a chętnymi na ich współdzielenie. Najatrakcyjniejsze są te serwisy, które działają na skalę globalną, dostarczając takiej samej lub podobnej jakości wrażenia / korzyści na całym świecie – dlatego zasięg jest tak bardzo pożądany.
BlaBlaCar, czyli serwis oferujący wspólne przejazdy na terenie Europy jest doskonałym przykładem tego, jak wspaniała idea, właściwe wykorzystanie nowych technologii i skala działania, pozwaląją czerpać korzyści wszystkim trzem stronom transakcji jednocześnie. Kierowcy otrzymują zwrot części kosztów poniesionych na paliwo; pasażerowie podróżują w bardzo konkurencyjnych cenach – często szybciej i wygodniej, niż w przypadku podróży autobusem lub koleją. Wartością dodaną dla obu tych grup jest możliwość poznania interesujących osób, nawiązanie kontaktów i miła atmosfera podczas przejazdu – co uważam, za niezwykle dużą wartość w czasach komunikacji internetowej. Trzecia strona transakcji – czyli sama spółka – otrzymuje wynagrodzenie za skuteczne połączenie dostawcy usługi z jej odbiorcą. Jednak o zyskach można mówić dopiero w przypadku spółek o odpowiednio dużej skali działania, z wiarygodnym wizerunkiem i historią transakcji (duże portfolio użytkowników z wieloma referencjami).
Na rynku europejskim BlaBlaCar nie jest oczywiście jedyną firmą, oferującą współdzielenie wolnej przestrzeni w samochodzie. Jednak jak dowiadujemy się z oficjalnej informacji prasowej firmy, spółka BlaBlaCar przejęła ostatnio jednego z liderów
Po co zarządzający decydują się na przejęcia?
Przyczyn takich decyzji jest co najmniej kilka, jednak w tym przypadku akwizycja spółek Carpooling i Autohop jest niezwykle zrozumiała. Tak jak pisałem wcześniej – o wartości firm, opartych o ekonomię społecznościową / ekonomię współdzielenia, jest wielkość społeczności internautów, która tworzy content na platformie – dostarcza oferty oraz stoi po stronie popytowej. Połączenie BlaBlaCar, Carpooling i Autohop pozwoli tej pierwszej na zbudowanie grupy ponad 20 000 000 użytkowników w 18 krajach świata.
Połączenie BlaBlaCar i konkurentów pozwoli na zbudowanie społeczności 20 mln użytkowników.
Teoria zarządzania wyróżnia dwa rodzaje wzrostu przedsiębiorstwa:
- endogeniczny model wzrostu – organiczny, oraz
- egzogeniczny model wzrostu – zewnętrzny
Każda z firm do pewnego momentu rosła w sposób organiczny – samodzielnie, jednocześnie finansując swoją działalność operacyjną, w tym marketing na różne sposoby, jednak przejęcie Carpooling i Autohop umożliwiło firmie BlaBlaCar gwałtowny, skokowy wzrost i umocnienie pozycji lidera. M&A to po prostu inna metoda rozwoju firmy, bardziej ryzykowna – jednak ewentualne rezultaty mogą być niezwykle zadowalające.
W przypadku tej transakcji spółka BlaBlaCar wciela się w rolę inwestora branżowego, dokładnie wiedząc czego potrzebuje, czego szuka i co posiadają Carpooling i Autohop. Inwestorzy branżowi zazwyczaj poszukują nowych technologii (które umożliwiłyby np. redukcję kosztów produkcji ich produktów) lub surowców. Tutaj mieliśmy do czynienia z przejęciem platformy i zajęciem pozycji, chęcią gwałtownego zwiększenia skali i zasięgu działania. Społeczność przynależąca do przejmowanych serwisów stanowi kluczowy element, na którym zależało przejmującemu. W ten sposób udział BlaBlaCar w rynku wspólnych przejazdów (ang. ride sharing) zwiększył się niesamowicie.
Na rynku fuzji i przejęć niezwykle rzadko dochodzi do transakcji oportunistycznych w wykonaniu inwestorów branżowych, skupiających się na rozwoju własnej działalności, w obrębie swojego sektora, a chcących zwiększyć udziały w tym rynku. Menedżerowie BlaBlaCar mocno wierzą w dynamiczny rozwój całego sektora ride sharing’u, dlatego też poczyniona inwestycja to pieniądze wydane na zakup przyszłego potencjału przy zwiększonym udziale w rynku, a nie jedynie przejęcie dwóch firm wraz ze zgromadzoną wokół nich społecznością i środkami trwałymi. Dla BlaBlaCar obie przejmowane spółki miały znaczenie strategiczne – Carpooling przez 14 lat zbudował sobie bardzo silną pozycję na największym rynku europejskim – na rynku niemieckim (w Niemczech znani jako mitfahrgelegenheit.de). Natomiast przejęcie Autohop to stanowcze wejście na rynki, na którach do tej pory BlaBlaCar nie funkcjonował – na Węgrzech, w Rumunii, Serbii oraz Chorwacji.
Badania Harvard Business School pokazują, że ponad 50% fuzji lub przejęć kończy się niepowodzeniem (rozumianym w sensie braku spełnienia obietnic danych wcześniej akcjonariuszom). Problemy wynikają bowiem np. z braku wystarczająco dobrej znajomości szczegółów finansowych firmy przejmowanej, niechęci kadry pracowniczej do fuzji lub przejęcia, dokonania zawyżonej wyceny.
Przejęcie Carpooling umożliwiło BlaBlaCarowi skokowy wzrost i umocnienie pozycji lidera!
Czas pokaże, czy (oraz jak) BlaBlaCar wykorzysta potencjał przejętych spółek. M&A na rynku start upów technologicznych wygląda nieco inaczej, niż w przypadku klasycznych przedsiębiorstw produkcyjnych, które posiadają zdecydowanie więcej aktywów trwałych. Optymistycznym akcentem jest to, że zarządzający spółką BlaBlaCar chcą także obejść się bez konieczności przeprowadzania głębokiej restrukturyzacji przejmowanych firm – centrala Carpooling w Monachium a także siedziba Autohop w Budapeszcie staną się jednymi z głównych regionalnych odziałów BlaBlaCar.
zdjęcie w nagłówku – źródło: Flickr – U.S. Army – Installation Management Command employees enjoy a free ride to work 110916 – CC BY 2.0
